W niedzielę parafianie w Poroninie wrzucali na tacę po jednym groszu.

– Tak będziemy robić do sierpnia, w każdą niedzielę jeden grosz od rodziny – mówi spokojnie jeden z naszych rozmówców. Parafianie postanowili w ten sposób ukarać swego proboszcza. I na tym nie koniec. Do kurii napisali gorzki list. Bo przebrała się miarka. Znosili przez trzy lata bardzo wiele.

Wytrzymali, gdy odmówił chrztu dziecka, zacisnęli zęby gdy żądał większej kasy za pogrzeb, ale tego, że poniżał dzieci podczas Pierwszej Komunii Świętej nie odpuszczą. Pierwsza Komunia Święta to jeden z najważniejszych sakramentów. Wielka uroczystość dla rodziny.

W dwie godziny trzy parafianki zebrały ponad 100 podpisów pod pismem do kurii. Ludzie mają dość trzyletniej gehenny jaką zafundował im ich „duszpasterz”. – Ludzie przestają już chodzić do kościoła, bo jego postawa jest nie do przyjęcia – podkreśla Aleksandra – nie ma w nim za grosz ludzkiej życzliwości, zachowuje się niegodnie.

W piśmie do archidiecezji w Krakowie podkreślają, że ks. Stanisław Parzygnat arogancką postawą i złym przykładem oddala ludzi od Boga.

„Prawdziwe piekło na ziemi zgotował nam proboszcz w dniu dla naszych komunijnych dzieci najważniejszym, podczas pierwszej spowiedzi” – przekonują parafianie. Otóż proboszcz kilkakrotnie zapowiadał, że spowiedź odbywać się będzie w godzinach od 15 do 16. – Przyszedłem osiem po trzeciej. Ustawiłem się z dzieckiem w kolejce do konfesjonału. A tu siostra nas przestawia, żeby iść do ławek. I do mikrofonu przed ołtarz – mówi Marian. Każdy, kto nie zjawił się punkt piętnasta, miał podejść do mikrofonu i dokonać samokrytyki. Wytłumaczyć się ze spóźnienia i przeprosić całą parafię. Wszystko pod groźbą niedopuszczenia dzieci do I Komunii Świętej. Proboszcz wygrażał spóźnialskim. Rzucał złośliwe komentarze. – Mnie zapytał, czemu przyszedłem z dzieckiem sam, czemu nie ma żony? Loki w domu kręci? – zaciska pięści Stanisław. Dzieci były zdezorientowane, nie wiedziały, co się dzieje, rodzice zażenowani. Które dziecko przyszło po 15 – zostawało napiętnowane. Ksiądz kazał wychodzić z kolejki, ku przerażeniu maluchów kazał odchodzić na bok. W świątyni panowało zamieszanie. Matki płakały, dzieci ze strachu też. – Chłopy ledwo wytrzymały, chciały wyprowadzić proboszcza przed kościół i załatwić sprawę „odręcznie”, po góralsku – nie kryje parafianin. Na szczęście wikary zdołał uspokoić oburzonych ojców. Bo doszłoby do bitki. Gdy jeden z kapłanów uspokajał zapłakane matki i rozeźlonych ojców, w kościele 30 przerażonych dzieci czekało przy pustych konfesjonałach na spowiedź. Przepychanka trwała około kwadransa. Spowiednicy wychodzili i wchodzili do kościoła po kilka razy, starając się uspokoić wzburzonych parafian. – A w tym czasie dzieciska wyrzucone z kolejki do spowiedzi, całe czerwone, dopłakane, samiusieńkie siedziały w ławce – opowiada Maria. I pyta wraz z innymi, czy tak ma wyglądać przygotowanie dzieci do jednego z ważniejszych sakramentów?

Spokój i godność

Ksiądz proboszcz pytany przez nas o zajścia przy spowiedzi zaprzecza, by działy się w kościele opisane sceny. – Owszem, prosiłem wszystkich kilkakrotnie, by przyszli punktualnie na godzinę 15 – tłumaczy duszpasterz. – Chcieliśmy, aby dzieci pomodliły się wspólnie przed spowiedzią. Na dowód pokazuje wydrukowaną karteczkę z programem przebiegu całej ceremonii. Przypomina, że jego parafianie często się spóźniają, dlatego jest wyczulony na punktualność. Zaznacza, że na nikogo nie krzyczy. – Ja tylko głośniej mówię, bo mama nie dosłyszała, tak że się nauczyłem głośno mówić – dodaje. Wzywa księdza spowiednika, by udowodnić, że garstka spóźnialskich niepotrzebnie robi raban. Ksiądz Damian przyznaje, że całe „zamieszanie” trwało góra 10 minut. – Ja tylko ludziom wyjaśniałem, jak będzie przebiegać cała procedura, nie odczuwałem ze strony rodziców zdenerwowania – zapewnia ks. Damian. A ksiądz proboszcz dodaje, że po wyjaśnieniach spowiedź odbywała się spokojnie, wyspowiadano wszystkich, nawet spóźnialskich. Choć początkowo zapowiedział, że mają przyjść do spowiedzi za tydzień.

„Jesteśmy góralami i poczucie własnej godności jest dla nas szczególnie ważne. A taki człowiek, jak ks. Stanisław Parzygnat, jest według nas pozbawiony honoru i sieje zgorszenie w parafii” – podkreślają w piśmie do kurii. Zaznaczają, że chcą się modlić w swoim kościele w godnych warunkach i spokoju.

Smutny jubileusz

Ksiądz Parzygnat zapewnia, że jeśli trzeba będzie, to pojedzie „na dywanik” do kurii i będzie się tłumaczyć. Jest mu przykro, że kilka osób potrafiło podburzyć część parafian. Ale jest dobrej myśli. Przypomina, że parafia liczy 6 tysięcy ludzi. – A burzę robi kilka osób, bo akurat teraz mam jubileusz 30-lecia święceń kapłańskich. To smutne – podkreśla kapłan.

– Jesteśmy zaniepokojeni reakcjami psychicznymi i brakiem umiejętności opanowania negatywnych emocji przez proboszcza Stanisława – mówi Krystyna. – Część parafian zamierza sprawę oddać do sądu i ścigać go z powództwa cywilnego. To, co zrobił maluchom, to trauma na całe życie.

Dlatego po kilkukrotnym zasięgnięciu opinii księdza dziekana i za jego radą postanowili udać się z pismem o odwołanie proboszcza do kurii w Krakowie. Nic dziwnego. Ich zdaniem lista proboszczowskich przewinień jest bowiem dłuższa.

– Zawsze z okazji I Komunii Świętej zabieraliśmy dzieci komunijne do Gaździny Podhala na Wiktorówki. On zabronił wycieczki szkolnej, za każdym razem ośmiesza Wiktorówki, mówi, że nie będziemy tam pieniędzy dawać – przypomina Mariola. Dodaje, że nierzadko kapłan bywa wulgarny.  – Nieraz mówił w kościele, że dziewczynki idą do piekła, a chłopcy do nieba, ma odzywki typu: „no, godoj tu z babom” – dodaje Paweł. Swą posługą jednych obdarza, innych nie. Do jednych parafian przy okazji pogrzebu przybywa do domu, by towarzyszyć wyprowadzeniu trumny. Do innych nie. – Krzyśkowi nie chciał ochrzcić dziecka, powiedział, że jak młodzi nie są małżeństwem, to chrztu żadnego nie będzie – przypomina Stefan.

Czarna owca

Mariola pokazuje swą fryzurę. Obcięta krótko, czerwony kosmyk w grzywce. – Nieraz wytykał mnie palcem na kazaniach. Inne gaździny też ścigał. Mówi, że nie będziecie mi się tu po kościele paradzić w korolach i spodnicach tybytowych – dodaje. Parafianie będą pamiętać jego pierwszą decyzję, gdy na probostwie zamontował szlaban. Żeby czasem ktoś nie stawiał auta za kościołem. – A gdzie mają stawać fiakrzy, jak przyjeżdżają młodzi na ślub albo jak jest pogrzeb? Tu od 100 lat stawały dorożki, i było dobrze. Przecież to nie jego własność! To jest nasza parafia, my dajemy pieniądze na jej utrzymanie – złości się Franek. Co się tyczy pieniędzy, też przez 3 lata wiele się zmieniło w Poroninie. Każda rodzina raz na miesiąc ma do koperty włożyć ofiarę. Koperty muszą być podpisane. W kopercie ma być przynajmniej 10 zł. – Zdarza się, że za pokutę daje numer konta – kręci głową Stanisław. Jest z porządnego, starego, góralskiego rodu. Nie może pojąć, że kapłan może tak się zachowywać. – On się też wyżywał na byłym proboszczu, upokarzał go, nie pozwalał korzystać z toalety na plebanii. Podobnie było z zerówką dla dzieci. Dziś nie ma tu dla nich zajęć, bo nie mogły korzystać z toalety.

Proboszcz absolutnie nie zgadza się z tymi zarzutami. Uważa, że każde z nich to pomówienie. – Dobrze wiem, kto podburza ludzi – mówi ks. Stanisław. – To kobieta, której podwyższyłem czynsz za prowadzenie zakładu fryzjerskiego. Podkreśla, że działał w tej mierze dla dobra parafii. Fryzjerka za zakład w centrum wsi płaciła 200 zł miesięcznie, a parafia za kontener ze śmieciami na cmentarzu musi płacić 2 tys. zł.

Samotność kapłana

Marta ze śmiechem przypomina, że jak były imieniny Marty, to zaprosił wszystkie panie o tym imieniu do zakrystii. Jak po mszy się tam zjawiły, to powiedział, że ma dla nich prezent. I każdej dał swoje zdjęcie.

Nie kryje się z tym, że w USA ma rodzinę. I jest z nią tak bardzo blisko związany, że już 47 razy odwiedzał bliskich za Wielką Wodą. Proboszcz tłumaczy, że większość wyjazdów odbywał jeszcze w poprzedniej parafii w Mszanie Dolnej. Bo budował kościół i dom parafialny. – Ja tu nikogo z rodziny nie mam – mówi ze smutkiem ksiądz. – Cała moja rodzina wyemigrowała. Do USA i do Kanady. Dlatego ich odwiedzam. Tu mam tylko groby na cmentarzu i 3 puste domy na utrzymaniu. 

Ale czy samotność może usprawiedliwiać twarde postępowanie wobec parafian? Ci, którzy odważyli się protestować i podpisali pismo do kurii, uważają, że nie.

– Lucynie, jak zmarł jej ojciec, powiedział, że takiego starego komucha na cmentarnej ziemi nie pochowa. Został pochowany w Zakopanem – dodaje z goryczą Krystyna.

Tej historii ksiądz też zaprzecza. Przypomina, że sakramentów udziela każdemu, kto poprosi. Czy o chrzest, czy o pogrzeb. – I to za darmo – odrzuca jakiekolwiek insynuacje o koniecznych opłatach. W kancelarii parafialnej prezentuje teczki z oświadczeniami par, które żyją bez ślubu. – Tylko w zeszłym roku mieliśmy 18 chrztów dzieci z takich par – mówi ks. Damian. Chrzest odbywa się, gdy rodzice podpiszą, że będą po katolicku wychowywać swą pociechę. To normalna procedura. – Jednej pani, która tak mocno protestuje, niedawno chowaliśmy męża, też miał piękny pogrzeb – zamyśla się ksiądz. Tłumaczy, że ci, którzy protestują, nie mają racji. Ma żal, że nikt nie przyszedł z uwagami do niego, tylko do mediów. – Co ja mam im powiedzieć? Jeśli kogokolwiek uraziłem, to go po prostu przepraszam – mówi ks. Stanisław Parzygnat.

– To, co zrobił z rodzicami i z dziećmi podczas pierwszej spowiedzi świętej, to była po  prostu kropla, która przelała czarę goryczy – podsumowuje Maria. Dlatego parafianie postanowili iść z protestem do kurii. Jeśli nie pomogą zebrane podpisy i list z żądaniem odwołania proboszcza, zapowiadają wyprawę do Rzymu. – Pojedziemy z pielgrzymką do papieża Franciszka i tam, na miejscu, przedstawimy mu nasze problemy z – pożal się Boże – duszpasterzem – dodaje Maciej.

PS Imiona naszych rozmówców zostały na ich prośbę zmienione.

Rafał Gratkowski, Tygodnik Podhalański

Tekst zdobył 1. miejsce w konkursie SGL Local Press 2015 w kategorii „reportaż”.