Kampania wyborcza się rozkręca, tymczasem warto przypomnieć sobie, jak to wszystko wyglądało ponad pięć lat temu, czyli jesienią 2018 roku

Materiał powstał w ramach projektu Stowarzyszenia Gazet Lokalnych „Audytor wyborczy sieci mediów lokalnych”, realizowanego z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego z Funduszy Norweskich.

Kandydaci powoli odkrywają karty, trwa rejestrowanie komitetów i zapełnianie ostatnich wolnych miejsc na listach. Sądząc po nazwach poszczególnych KWW w 2024 roku częściowo będziemy mieli powtórki, ale powstały też całkowicie nowe twory, a także fuzje. Od ostatnich wyborów samorządowych minęło wyjątkowo dużo czasu, więc warto przypomnieć, kto i z jakim skutkiem startował w 2018 roku.

Oława

Było czterech kandydatów na burmistrza: Tomasz Frischmann z Bezpartyjnego Bloku Samorządowego, Bartosz Gawlas z KWW Oławska Zjednoczona Prawica, Mariusz Łuczkiewicz z Prawa i Sprawiedliwości oraz Magdalena Ziółkowska z Koalicji Obywatelskiej. Już w pierwszej turze wygrał Frischmann, zdobywając 58,19% głosów. Kolejne miejsca zajęli: Ziółkowska (19,75%), Łuczkiewicz (18,2%) i Gawlas (3,86%). Obecny burmistrz walczy o reelekcję, a jednym z jego kontrkandydatów będzie Bartosz Gawlas, który tym razem reprezentuje Komitet Wyborczy Wyborców Wszystko dla Oławy.

Kandydaci do Rady Miejskiej w 2018 roku pochodzili z sześciu komitetów (obok zamieszczamy procent zdobytych głosów): Koalicja Obywatelska (26,77%), SLD Lewica Razem (5,68%), Prawo i Sprawiedliwość (26,77%), Bezpartyjny Blok Samorządowy (36,15%), Oławska Zjednoczona Prawica (4,57%) i Oławskie Forum Rozwoju (0,45%). W podziale mandatów udział wzięły trzy: BBS (9 radnych), Koalicja Obywatelska (7 radnych) oraz Prawo i Sprawiedliwość (5 radnych). Po wyborach koalicję stworzyli BBS i PiS.

Najwięcej głosów w wyborach na radnego zdobył Tomasz Frischmann (886), który mandatu nie przyjął, bo został burmistrzem. Dwa kolejne najlepsze wyniki osiągnęli inni, którzy również startowali na burmistrza – Marek Łuczkiewicz z PiS (744) oraz Magdalena Ziółkowska z Koalicji Obywatelskiej (673). Aż dziewięć osób z największą liczbą głosów to „jedynki” na listach. Najsłabszy wynik wśród radnych, którzy uzyskali mandat zanotował Piotr Łuciw z KO (187 głosów). Najlepszy indywidualnie, ale niewystarczający, by zdobyć mandat, osiągnęła Joanna Kruk-Gręziak z Lewicy (246 głosów).

Miasto i Gmina Jelcz-Laskowice

O fotel burmistrza walczyli: Krystyna Dekret (własny komitet), wspierana przez partię Wolni i Solidarni, Łukasz Dudkowski (Prawo i Sprawiedliwość), Piotr Stajszczyk (Wspólnota Samorządowa) i Bogdan Szczęśniak (Koalicja 2018-2023). 

W pierwszej turze najlepszy wynik osiągnął Szczęśniak (46,70%), który w dogrywce mierzył się z Dudkowskim (28,39%). Trzecie miejsce zajął Stajszczyk (22,23%), a czwarte Dekret (2,68%). Burmistrzem został Bogdan Szczęśniak, który pokonał swojego konkurenta stosunkiem głosów 67,72% do 32,28%. Obecny szef gminy walczy o reelekcję, a jednym z jego kontrkandydatów ponownie będzie Piotr Stajszczyk, który wystartuje z KWW Wspólnota Samorządowa Lokalnych Patriotów.

Kandydatów do Rady Miejskiej wystawiło pięć komitetów: Prawo i Sprawiedliwość, Wspólnota Samorządowa Powiatu Oławskiego, KWW Walentyny Krystyny Dekret, Lokalni Patrioci J-L oraz Koalicja 2018-2023. W podziale mandatów wzięły udział wszystkie, oprócz KWW Walentyny Krystyny Dekret. Koalicja 2018-2023 zdobyła 34,11% głosów, wprowadzając 8 radnych, PiS 31,49% – 7 radnych, Wspólnota Samorządowa 19,91% – 4 radnych, a Lokalni Patrioci J-L 12,23% – 2 radnych.

Najlepszym wynikiem indywidualnie mógł się pochwalić Michał Pakosz (PiS), który zdobył 459 głosów. Za nim uplasowali się kandydat na burmistrza Łukasz Dudkowski – 423 głosy i zwycięzca wyborów na burmistrza Bogdan Szczęśniak – 405 głosów. Aż 9 z 21 mandatów przypadło osobom z „jedynek” na listach. Najsłabszy wynik wśród radnych, którzy uzyskali mandat zanotowała Aleksandra Czernik z Koalicji 2018-2023 (107 głosów). Najlepszy indywidualnie, ale niewystarczający, by zdobyć mandat, osiągnął Marcin Sztaba z tego samego komitetu (150 głosów).

Gmina Oława

O stanowisko wójta, walczyły tylko dwie osoby: Jan Kownacki z KW Miejsko-Gminne Zrzeszenie Ludowych Zespołów Sportowych w Oławie oraz Michał Rado z KWW Nasza Gmina Oława. O włos wygrał ten pierwszy, zdobywając 3 254 głosy (50,45%). Jego rywal przekonał do siebie 3 196 mieszkańców, co przełożyło się na 49,55% głosów. Kownacki urzędu w praktyce jednak nie objął, gdyż chwilę po zaprzysiężeniu został zawieszony, ze względu na zarzuty o korupcję. Pełniącym obowiązki wójta został wyznaczony przez premiera członek Prawa i Sprawiedliwości Henryk Kuriata, który pełnił tę funkcję do czerwca 2022 roku. Wtedy – po skazaniu Kownackiego prawomocnym wyrokiem na 1,5 roku więzienia w zawieszeniu na 3 lata – odbyły się przedterminowe wybory na wójta, które wygrał Artur Piotrowski, pokonując w drugiej turze Mariusza Michałowskiego stosunkiem głosów 54,9% do 45,1%. Kuriata też startował w tych wyborach, ale nie wszedł do dogrywki. 

Kandydatów do Rady Gminy w 2018 roku wystawiło pięć komitetów: Prawo i Sprawiedliwość, KWW Nasza Gmina Oława, KWW OL4W4, KWW LZS oraz Wspólnota Samorządowa Powiatu Oławskiego. W tym samorządzie obowiązywały jednomandatowe okręgi wyborcze. W okręgu nr 13 (Siedlce, Zakrzów, Jankowice i Lizawice) był tylko jeden kandydat, więc bez głosowania radnym został Jacek Łągiewczyk, reprezentujący LZS. Ten komitet zdobył aż 11 z 15 mandatów. 2 trafiły do kandydatów PiS-u, 1 do reprezentanta Naszej Gminy Oława oraz 1 do obecnego wójta Artura Piotrowskiego, który startował wtedy ze Wspólnoty Samorządowej Powiatu Oławskiego.

Najwięcej głosów (393) zdobyła Sylwia Haniszewska (LZS). Najsłabszy wynik wśród radnych, którzy uzyskali mandat, zanotował Andrzej Wesołowski z PiS-u (128 głosów). Najlepszy indywidualnie, ale niewystarczający, by zdobyć mandat, osiągnął Marcin Bojakowski z NGO (228 głosów). Należy jednak zaznaczyć, że w tej ordynacji (JOW) wygrywa najlepszy w danym okręgu, a te są zróżnicowane pod względem ludności.

Gmina Domaniów

W tym samorządzie również tylko dwie osoby walczyły w wyborach na wójta: Wojciech Głogulski, reprezentujący KKW Obywatelska Gmina Domaniów oraz Dorota Swadek-Schneider ze Wspólnoty Samorządowej Powiatu Oławskiego. Wygrał ten pierwszy, zdobywając aż 75,45% głosów. Przegrana w tym starciu mogła liczyć na poparcie rzędu 24,55%.

Kandydaci wspomnianych komitetów mierzyli się także w wyborach do Rady Gminy. Podobnie jak w przypadku gminy Oława, obowiązywała tu ordynacja jednomandatowa. Wszystkie 15 miejsc trafiło do osób, popieranych przez wójta Wojciecha Głogulskiego. Kontrkandydatów nie mieli Grażyna Głogulska, Zdzisław Żygadło i Marek Bochenkiewicz, więc radnymi zostali bez głosowania.

Najwięcej głosów zdobył Adam Salwach – 151. Najsłabszy wynik wśród radnych, którzy uzyskali mandat, zanotowała Anna Strząbala (70 głosów). Najlepszy indywidualnie, ale niewystarczający, by zdobyć mandat, osiągnął Rafał Jakubowski. Należy jednak zaznaczyć, że w tej ordynacji (JOW) wygrywa najlepszy w danym okręgu, a te są zróżnicowane pod względem ludności.

Powiat oławski

Kandydatów na radnych powiatowych wystawiło siedem komitetów: Bezpartyjni Samorządowcy, Koalicja Obywatelska, SLD Lewica Razem, Prawo i Sprawiedliwość, Wspólnota Samorządowa Powiatu Oławskiego, Bezpartyjni Samorządowcy Ziemi Oławskiej oraz KWW Walentyny Krystyny Dekret. W podziale mandatów udział wzięli: KO (5 radnych), PiS (7 radnych), Wspólnota Samorządowa (3 radnych) i BSZO (4 radnych). Koalicję rządzącą powiatem stworzyli Prawo i Sprawiedliwość oraz Bezpartyjni Samorządowcy Ziemi Oławskiej. Starostą został Zdzisław Brezdeń z PiS (2061 głosów), będący jednocześnie kandydatem, który zdobył najwięcej głosów w wyborach na radnego. Kolejne najlepsze indywidualne wyniki zanotowali Krzysztof Skrzydłowski z PiS (1409 głosów), który w tegorocznych wyborach będzie kandydatem na burmistrza Jelcza-Laskowic z komitetu Nowa Generacja oraz Marek Szponar KO (1250 głosów), który piastuje funkcję wiceburmistrza Jelcza-Laskowic. W trakcie kadencji zmienił się starosta, którym obecnie jest Mirosław Kulesza (PiS) – w wyborach do Rady Powiatu w 2018 roku poparło go 996 osób. Aż 11 z 19 mandatów zdobyły osoby, które startowały z „jedynek”.

Najsłabszy wynik wśród radnych, którzy uzyskali mandat, zanotowała Małgorzata Engel z KO (273 głosy). Najlepszy indywidualnie, ale niewystarczający, by zdobyć mandat, osiągnął Jerzy Październik z BSZO (437 głosów).

***

W 2018 roku żaden z kandydatów z powiatu oławskiego nie uzyskał mandatu radnego Sejmiku Województwa Dolnośląskiego. Prawo i Sprawiedliwość wywalczyło 14 mandatów, Koalicja Obywatelska – 13 mandatów, Bezpartyjni Samorządowcy – 6 mandatów, komitet „Z Dutkiewiczem dla Dolnego Śląska” – 2 mandaty, PSL – 1 mandat.

*** 

Pierwsza tura wyborów samorządowych 2024 odbędzie się 7 kwietnia. Dogrywkę – tam gdzie będzie ona konieczna – zaplanowano na 21 kwietnia. Burmistrz i wójt wybierany jest na kadencję pięcioletnią. Kilka lat temu wprowadzono zasadę dwukadencyjności, więc jeśli w swoich gminach wygrają Tomasz Frischmann, Bogdan Szczęśniak i Wojciech Głogulski, będzie to dla nich ostatnia kadencja. Przy zwycięstwie Artura Piotrowskiego, zbliżająca się kadencja będzie dla niego formalnie pierwszą, ponieważ wójtem został podczas wyborów przedterminowych. W gminach liczących do 20 tysięcy mieszkańców, w wyborach do rad obowiązują jednomandatowe okręgi wyborcze. Oznacza to, że w każdym okręgu radnym zostaje kandydat, który otrzyma największą liczbę głosów. W gminach liczących powyżej 20 tys. głosujemy na kandydata z danej listy, a podział mandatów dokonuje się proporcjonalnie  do łącznej liczby ważnie oddanych głosów na kandydatów danej listy.

(tk)

Link do tekstu: Jak to było w 2018? Gazeta Powiatowa – Wiadomości Oławskie